Cukrzyca typu 2 – podstawowe informacje
Zapadalność na cukrzycę typu 2 rośnie gwałtownie i prognozy niestety nie napawają optymizmem. Dane Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej - IDF (International Diabetes Federation) pokazują, że w Polsce z cukrzycą zmaga się ponad 3 mln osób, z czego około 1 mln nie wie jeszcze, że ją ma. 90% wszystkich chorych na cukrzycę dotyczy cukrzycy typu 2.
Dominującymi czynnikami ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 są otyłość i insulinooporność. O otyłości mówimy kiedy wskaźnik BMI wynosi ≥ 30 kg/m2. Powstaje w wyniku dodatniego bilansu energetycznego, czyli w sytuacji kiedy pobieramy z pożywienia więcej energii niż nasz organizm potrzebuje. Insulinooporność to stan zmniejszonej wrażliwości tkanek organizmu na działanie insuliny, mimo jej prawidłowego lub podwyższonego stężenia w surowicy krwi, jest ona ściśle związana z otyłością brzuszną. W dużej mierze to nieprawidłowe nawyki żywieniowe, kształtowane od dziecka i utrwalane przez lata, a także niedostateczna aktywność fizyczna wpływają na rozwój otyłości i insulinoopornosci. W cukrzycy typu 2 te dwa czynniki sprawiają, że komórki w naszym organizmie nie reagują prawidłowo na wytwarzaną insulinę. Warto zatem podkreślić, że ten typ cukrzycy nie jest spowodowany bezpośrednim brakiem insuliny, tak jak w przypadku cukrzycy typu 1. Niedobór tego hormonu może wystąpić dopiero po kilku latach trwania choroby.
W chwili rozpoznania choroby pacjent często słyszy o przejściu na dietę cukrzycową. Pojęcie “diety cukrzycowej” jako mocno ograniczającej, kojarzącej się z licznymi restrykcjami w chwili obecnej zastępujemy terminem “diety w cukrzycy“, która równoznaczna jest ze zdrową dietą opierającą się na Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej IŻŻ. Stanowi ona zasady prawidłowego żywienia dla populacji ogólnej (osoby zdrowe), co oznacza, że model żywienia cukrzyka jest taki sam, jak dla osoby zdrowej. Dziś współczesna medycyna oferuje szeroko dostępną terapię w cukrzycy, w związku z czym osoba chora nie musi się już dostosowywać do diety, tak jak to miało miejsce wcześniej. Aktualnie dietoterapię dopasowujemy indywidualnie do osoby z cukrzycą, zgodnie z jej potrzebami, preferencjami, czy możliwościami. Dodatkowo w leczeniu cukrzycy możemy stosować różne strategie żywieniowe, np dietę DASH, dietę śródziemnomorską, diety roślinne.
Należy jednak pamiętać, że w sytuacji kiedy cukrzycy towarzyszą powikłania, inne schorzenia dodatkowe, dieta ulega modyfikacjom.
Tuż po diagnozie, w momencie rozpoczęcia edukacji w kontekście zdrowego żywienia, chory często traktuje zmiany w swoim dotychczasowym sposobie żywienia jako serię wyrzeczeń. Ale zauważmy, że osoby zdrowe także powinny stosować się do zasad i również ograniczać pewne grupy pokarmów, składniki diety (ograniczanie spożycia mięsa czerwonego, żywności wysokoprzetworzonej, tłuszczu zwierzęcego, unikanie spożywania cukru, słodyczy, soli). Nie traktujmy żywienia w cukrzycy jako kary. Zachęćmy również pozostałych domowników do zdrowszego stylu żywienia, uczmy i przekazujmy swoim dzieciom, wnukom prawidłowe wzorce, które na pewno w przyszłości zaprocentują. Stosowanie się do zasad prawidłowego żywienia pomoże osobom zdrowym w prewencji i utrzymaniu zdrowia jak najdłużej. W przypadku cukrzyka wpływać będzie pozytywnie na efekty leczenia i samopoczucie, tym samym na zdrowie i długość życia. Możliwości są naprawdę szerokie. Jeśli potrzebujesz pomocy w kwestiach żywieniowych w cukrzycy zapraszam do zadawania pytań lub do indywidualnych konsultacji. Warto wypracować rozwiązania, które pozwolą chronić się przed przewlekłymi powikłaniami cukrzycy.
WAŻNE!
Cukrzyca typu 2 przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów.
Wykrycie choroby często ujawnia również obecność powikłań. Dlatego zgodnie ze stanowiskiem PTD w celu wczesnego rozpoznania zarówno cukrzycy typu 2 jak i stanu przedcukrzycowego powinny być prowadzone badania przesiewowe raz w ciągu 3 lat u osób >45 roku życia i co roku u osób, u których występuje co najmniej jeden czynnik ryzyka.